Madasha Talo Wadaag oo Dood Qaran ka yeeshay xiriirka dowladda dhexe iyo dowlad gobolleedyda
Jimco, October, 19, 2018 (HOL)- Dood ay ka
qeybgaleen ilaa 150 qof oo ay soo qabanqaabisay madasha Talo-wadaag ayaa looga
hadlay xiriirka dowladda dhexe iyo dowlad gobolleedyada qeybta ka ah oo waayadii
ugu danbeeyay xumaa.
Qeybaha kala duwan ee ka qeybgalay doodda ayaa
isugu jiray, bulshada sida Golaha Shacabka, Aqalka sare, Gudiyada Qaranka,
Golayaasha Maamul Goboleedyada, goboleedyada, Gudoomiyaal Xisbi, siyaasiyiin aan xil hayn, Hogaamiyaasha Bulshada Rayidka sida
Dhaqanka, Culimaa-u-diinka, Haweenka, Dhalinyarada, Ganacsatada, Jaamacadaha,
iyo Xaruumaha Cilmi barista.
Waxaa ay falanqeyntu aheyd waxa keena khilaaf mar walba soo noqnoqday u
dhaxeeya dowladd Federaalka iyo Dowlad Goboleedka iyo curinta aragtiyo wax ku
ool ah oo xal u noqon kara khilaafaadkaas.
Ugu horeeyntii waxaa laga soo jeediyay labo Cilmi baaris oo ay soo
gudbiyeen Prof C/shakuur Sheekh Xasan Faqiih oo ka tirsan Jaamacada
Muqdisho iyo Dr Maxamed Axmed Sayid oo ka tirsan Jaamacada Ummadda Soomaaliyeed
iyagoo si cilmiyeeysan uga hadlay taariikhdii hore ee isqabqabsiga iyo
khilaafaadkii dowladda dhexe iyo Maamul Goboleedyada ka dhex jiray
xiligii ku meel gaarka ilaa iminka, sababaha keena khilaafka, wadashaqeyn
la’aantii dhacday marmarka qaar, waajibaadka saran dowladda dhexe iyo sidoo
kale Waajibaadka saran maamul goboleedyada, waxayna soo jeediyeen talooyin wax
ku ool ah.
Kasoo qeyb galayaasha ayaa dood iyo
falanqeyn dheer ka dib diirada saaray in marka laga yimaado faragelinta
shisheeye in ay jiraan arimo kale oo sal u ah khilaafaadka soo noqnoqday sida
Dustuurka oo qabyo ah, Shuruucdii Federaalka ah oo aan jirin, iyo in si
qarbo qarbo ah oo aan tashi badan la gelin lagu dhisay maamul
goboleedyada, iyo qaabkii siyaasadda dalka u socotay oo isbadal ku yimid oo ay
Madaxweynayaasha Maamul Goboleedyadana ay sidaa si ka duwan u soo dhaqmi jireen.
Dhanka kale waxaa la muujiyay in dowalada dhexe looga baahan yahay in ay
dowr nabadoonimo ay kula dhaqanto maamul goboleedyada iyadoo la fiirinayo in
dalku weli ku jiro xaalad dib u heshiisiin, maamul goboleedyadana ay curdin
yihiin, nidaamka federaalkana uusan weli u hana qaadin si dhameystiran.
Gunaanadkii ka qeyb galayaasha Dooda
Qaran ee Xiriirka iyo Wadashaqeynta Dowladda dhexe iyo Dowalad Goboleedyada
waxaa ka soo baxay talooyin iyo Baaq.
Talooyinka :
- In la dhameystiro Dustuurka Qabyada ah, isagoo aasaas u ah dowladnimada iyo kala xadeynta awoodaha
Hay’adaha federaalka, laguna cadeeyo awoodaha heer federal iyo heer
dowladd Goboleed, iyo sidoo kale sareeynta Awooda dowladda dhexe iyo
Dowlad
- In Barlamaanka Federaalka uu dedajiyo dhamaan Shuruucda
xiriirka la leh Arimaha Federaalka si fasiraad sax ah iyo fulinba loogu
helo qodobada dustuurka ee guud, sidoo kalana loo helo Maxkamadii
Dustuuriga iyo Maxkamad geli karta khilaafaadka dowalada federaalka iyo
Dowlad goboleedka.
- In shacabka soomaaliyeed iyo hogaamiyaasha siyaasadeed
heer walba ay u istaageen dib u eegis iyo dib u habeyn in lagu sameeyo
qaab dhismeedka Dowlad Goboleedyada iyadoo oo lagu dhisay degdeg, dano
daroosho, dano shisheeyo iyo Shuruuc qabyo ah oo khilaafsan
Dustuurka Federaalka.
- In Hogaamiyaasha Dowalad Goboleedyada u daayaan
awoodaha dowaldda dhexe ee ku cad Dustuurka, gaar ahaan
Qodobka 54aad sida Arimaha Dibadda , Difaaca Qaranka,
Jinsiyadaha iyo Socdaalka iyo siyaasadda lacagta iyo maaliyada,
arinkaana aan mugdi lagulin heshiisyo ay daba ka riixayeen Beesha
Caalamka.
- In Barlamaanku Shuruuc u badalo dhamaan heshiisyada ay gaareen dowlada dhexe iyo Dowlad
Goboleedyada ee ku aadan;
Dakhliga, qeybsiga kheyraadka, doorashooyinka iyo Amniga Qaranka ee ugu
danbeeyay heshiiskii Baydhaba. - In si wadajir ah looga wada qeyb qaato daahfurnaanta
iyo la dagaalanka musuq maasuqa, lana xisaabtamaan Hay’adaha Federaalka
sida Hanti dhowrka, Garsoorka, Dowlad Goboleedyada si loo dhowro hantida
Qaranka ee Gobolada iyo Caasimada loona dhowro daahfurnaanta iyo isla
xisabatanka.
- In Dowladda Federaalka si siman u gaarsiiso
kaalmooyinka iyo mashaariicda ay ka hesho Shacabka Soomaaliyeed iyo beesha
caalamka.
Baaq :
- In Madaxweynaha, Ra’iisul Wasaaraha, Madaxweynayaasha
Dowlad Goboleedyada, Golayaasha Federaalka iyo kuwa maamul goboleedyada ay
u wada istaagaan si wadajir ah dhammeynta khilaafka
taagan iyadoo loo marayo wada-hadal, isafgarad ka madax banaan faragelin
Shisheeye.
- In dowladda federaalka qaadato dowr hogaamineed iyo
isku wadid, si la mid ahna ay qaataan Madaxwyenayaasha Dowlad
Goboleedyada dhowrista shuruucda dalka, kala sareeynta awoodaha sharcigu
bixinayo, dhowrista madaxbanaanida iyo dowladnimada.
- Madasha Shirku waxay soo dhaweeyay Heshiiskii Dowladda
Federaalka iyo Dowlad Goboleedka Hirshabeel waxayna ugu baaqaysaa
Dowlad Goboleedyada in ay ku daydaan wadadii Hirshabelle.
- In Dowlada Federaalka ay xal waara u raadiso
khilaafaadka murugsan ee ka jira Dowlad Goboleedka Galmudug.
- In Madaxweynayaasha Maamul Goboleedyada ay ku qabtaan
doorashooyinka xiligii loo xadiday oo aan dib u dhac iyo kororsi
lahayn, lana qabto doorasho xor ah oo xalaal ah. loogana dhigin
marmarsiiyo khilaaf.
- In doorashada Dowlad Goboleedyada la gaarsiiyo heer
gobol, degmo iyo tuulo si shacabku u yeeshaan matalid dhab ah.
- In Shacabka iyo Hogaamiyaasha Soomaaliyeed iaygoo isku
duuban ay ka shaqeeyaan horumarka siyaasadeed, bulshadeed, dhaqaale iyo
amni.
- In doodaha noocaan ah loo baahan yahay sidaa darteedna
la badiyo.
C/raxmaan Diini, Hiiraan
Online
[email protected]